Υπολογισμός Δείκτη Μάζας Σώματος. Τελικά, Είναι ακριβής; Η απάντηση μπορεί να σε εκπλήξει.

Τι είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ);

Ο Δείκτης Μάζας Σώματος, είναι ένας απλός μαθηματικός τύπος που χρησιμοποιεί το ύψος και το βάρος ενός ατόμου για να υπολογίσει έναν αριθμό που υποτίθεται ότι είναι αντιπροσωπευτικός του επιπέδου του σωματικού λίπους. ⁽¹⁾

Συγκεκριμένα, ο τύπος είναι:

Βάρος (kg) / Ύψος (m)²

Ανάλογα τον αριθμό που προκύπτει από τον παραπάνω τύπο, έχουν διαμορφωθεί οι εξής κατηγορίες σε σχέση με την κατάσταση του βάρους: ⁽¹⁾

ΔΜΣ (kg/m2)	Κατάσταση Βάρους
<18,5	Λιποβαρές
18,5-24,9	Νορμοβαρές
25-29,9	Υπέρβαρο
30-34,9	1ος Βαθμός Παχυσαρκίας
35-39,9	2ος Βαθμός Παχυσαρκίας
>40	Νοσογόνος Παχυσαρκία

*Η κατηγοριοποίηση αφορά ενήλικες.

Που χρησιμεύει ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ);

Ο ΔΜΣ είναι ένας γρήγορος, μη επεμβατικός και εύκολα υπολογίσιμος δείκτης.

Επίσης, οι περισσότεροι συναινούν στο να μετρηθεί σε σχέση με άλλες μεθόδους (π.χ. δερματοπτυχόμετρο).

Για αυτούς τους λόγους, χρησιμοποιείται ευρέως σε έρευνες πληθυσμού μεγάλης κλίμακας και σε άλλες έρευνες. ⁽²⁾

Πόσο ακριβής είναι, όμως, ο Δείκτης Μάζας Σώματος;

Η συσχέτιση μεταξύ του Δείκτη Μάζας Σώματος και του σωματικού λίπους φαίνεται να είναι αρκετά ισχυρή από αρκετές έρευνες ^{(2, 3, 4, 5).}

Υπάρχουν, όμως, σημαντικά μειονεκτήματα του συγκεκριμένου δείκτη που πρέπει να διευθετήσουμε, για να μην υπάρχουν παρανοήσεις.

Αρχικά, ακόμα και αν δύο άνθρωποι έχουν τον ίδιο ΔΜΣ, τα επίπεδα σωματικού τους λίπους μπορεί να διαφέρουν. ⁽⁶⁾

Σε γενικές γραμμές,

Στον ίδιο ΔΜΣ, οι γυναίκες τείνουν να έχουν περισσότερο λίπος σε σύγκριση με τους άντρες. ⁽¹⁾

Στον ίδιο ΔΜΣ, οι μαύροι άνθρωποι έχουν λιγότερο λίπος από τους λευκούς ^(7,8), και οι Ασιάτες έχουν περισσότερο από τους λευκούς. ⁽¹⁾

Στον ίδιο ΔΜΣ, οι ηλικιωμένοι άνθρωποι, κατά μέσο όρο, τείνουν να έχουν περισσότερο σωματικό λίπος σε σχέση με τους νέους ενήλικες. ⁽¹⁾

Στον ίδιο ΔΜΣ, οι αθλητές έχουν λιγότερο σωματικό λίπος σε σχέση με τους μη-αθλητές. ⁽¹⁾

Ας μπούμε, όμως, λίγο πιο βαθιά στο θέμα της ακρίβειας του Δείκτη Μάζας Σώματος.

Γιατί έχει σημασία αυτό;

Ας υποθέσουμε ότι κάποιος/α βάζει τα στοιχεία του/της πιο κάτω στο site και ο ΔΜΣ του είναι 24,2.

Το άτομο αυτό ανήκει στην κατηγορία «Νορμοβαρές» και καθησυχάζεται ότι όλα είναι καλά.

Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα;

Η απάντηση είναι: Εξαρτάται.

Και αναλύω:

Δύο σημαντικές έρευνες δείχνουν ότι ο Δείκτης Μάζας Σώματος, μπορεί να υποεκτιμήσει σημαντικά την ύπαρξη παχυσαρκίας σε ένα άτομο. ^{(9, 10)}

Η πρώτη, με δείγμα 1.393 άτομα, βρήκε ότι το 26% των ατόμων κατατάχθηκε στην κατηγορία της Παχυσαρκίας με βάση τον Δείκτη Μάζας Σώματος,

ενώ το 64% των ίδιων ατόμων ήταν παχύσαρκοι σύμφωνα με την πιο αξιόπιστη μέθοδο, την μέθοδο διπλής ενεργειακής απορρόφησης (DEXA). ⁽⁹⁾

Καταλαβαίνουμε ότι η διαφορά στα νούμερα είναι πολύ μεγάλη.

Ο βαθμός εσφαλμένης ταξινόμησης (ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα) ήταν 25% για τους άνδρες και 48% για τις γυναίκες. ⁽⁹⁾

Η δεύτερη έρευνα είναι μια μετα-ανάλυση (δηλαδή συγκεντρώνει τα αποτελέσματα πολλών ερευνών).

Τα ευρήματα της σε σχέση με τον ΔΜΣ ήταν ότι αποτυγχάνει να ταξινομήσει σωστά τους μισούς με υπερβάλλον σωματικό λίπος. ⁽¹⁰⁾

Έτσι, τους καταγράφει ως νορμοβαρής ή υπέρβαρους, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό σωματικού λίπους τους τοποθετεί στην κατηγορία των παχύσαρκων. ⁽¹⁰⁾

Τι να κρατήσεις εν τέλει;

Κλείνοντας,

Ο Δείκτης Μάζας Σώματος είναι ένας χρήσιμος δείκτης λόγω της ευκολίας του να χρησιμοποιηθεί.

Αλλά δεν είναι ο μόνος.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε κάποιον πιστοποιημένο Διαιτολόγο-Διατροφολόγο για να σας λύσει όλες τις απορίες και να βοηθήσει στην σωστή ταξινόμησή σας.

Υπολόγισε το δικό σου Δείκτη Μάζας Σώματος

ΔΜΣ (kg/m2)	Κατάσταση Βάρους
<18,5	Λιποβαρές
18,5-24,9	Νορμοβαρές
25-29,9	Υπέρβαρο
30-34,9	1ος Βαθμός Παχυσαρκίας
35-39,9	2ος Βαθμός Παχυσαρκίας
>40	Νοσογόνος Παχυσαρκία

Βιβλιογραφικές Αναφορές

1. https://www.cdc.gov/healthyweight/assessing/bmi/adult_bmi/index.html#Interpreted
2. David S. Freedman, Mary Horlick, Gerald S. Berenson, 2013. A comparison of the Slaughter skinfold-thickness equations and BMI in predicting body fatness and cardiovascular disease risk factor levels in children. Am. J. Clin. Nutr., Dec;98(6):1417-24. 
3. Garrow, J.S. & Webster, J., 1985. Quetelet’s index (W/H2) as a measure of fatness. Int. J. Obes., 9(2), pp.147–153.
4. Wohlfahrt-Veje, C. et al., 2014. Body fat throughout childhood in 2647 healthy Danish children: agreement of BMI, waist circumference, skinfolds with dual X-ray absorptiometry. Eur. J. Clin. Nutr., 68(6), pp.664–70.
5. Flegal, K.M. & Graubard, B.I., 2009. Estimates of excess deaths associated with body mass index and other anthropometric variables. Am. J. Clin. Nutr., 89(4), pp.1213–1219.
6. Prentice, A.M. & Jebb, S.A., 2001. Beyond body mass index. Obes. Rev., 2(3), pp.141–7.
7. Wagner, D.R. & Heyward, V.H., 2000. Measures of body composition in blacks and whites: a comparative review. Am. J. Clin. Nutr., 71(6), pp.1392–1402.
8. Flegal, K.M. et al., 2010. High adiposity and high body mass index-for-age in US children and adolescents overall and by race-ethnic group. Am. J. Clin. Nutr., 91(4), pp.1020–6.
9. Shah NR, Braverman ER., 2012. Measuring adiposity in patients: the utility of body mass index (BMI), percent body fat, and leptin. PLoS One, 7(4):e33308.
10. Okorodudu DO, Jumean MF, Montori VM, Romero-Corral A, Somers VK, Erwin PJ, Lopez-Jimenez F., 2010. Diagnostic performance of body mass index to identify obesity as defined by body adiposity: a systematic review and meta-analysis. Int J Obes (Lond), May;34(5):791-9.
11. Romero-Corral A, Somers VK, Sierra-Johnson J, et al., 2008. Accuracy of body mass index in diagnosing obesity in the adult general population. Int J Obes (Lond), 32(6):959-966.